Türk Düşünce Dünyasının Kutup Yıldızı: Teoman Duralı

Türk felsefe ve bilim dünyasının en önemli isimlerinden biri olan, ortaya koyduğu özgün düşünce sistemi ve Türkçeye olan derin hassasiyetiyle tanınan Prof. Dr. Teoman Duralı, vefatının dördüncü yıl dönümünde rahmet ve saygıyla anılıyor.

Türkiye'nin yetiştirdiği en kıymetli mütefekkirlerden Prof. Dr. Teoman Duralı, 6 Aralık 2021'de aramızdan ayrılarak ardında doldurulması güç bir boşluk ve devasa bir külliyat bıraktı. Akademik çevrelerde 'Hocaların Hocası' olarak bilinen ve felsefeyi sadece bir soyutlama alanı olarak değil, biyoloji ve coğrafyayla bütünleşik bir 'Felsefe-Bilim' sistemi olarak inşa eden Duralı, ömrünü yerli bir düşünce sistemi kurmaya adadı.

Biyolojiden Felsefeye Uzanan Bir Yolculuk

7 Şubat 1947'de Zonguldak Kozlu'da dünyaya gelen Teoman Duralı, eğitim hayatına mühendis babasının görevi nedeniyle Anadolu'nun farklı köşelerinde başladı. İlköğrenimini Zonguldak'ta, ortaöğrenimini Ankara TED Koleji'nde tamamladıktan sonra, düşünce dünyasının temellerini atacak olan İstanbul Üniversitesi'ne adım attı. Burada önce biyoloji, ardından felsefe eğitimi alan Duralı, bu iki disiplini hayatı boyunca birbirinden ayırmadı. Biyoloji formasyonunu felsefi derinlikle harmanlayarak, Batı'nın pozitivist bilim anlayışına karşı 'Canlılar Sorunu' üzerine yaptığı çalışmalarla özgün bir akademik çizgi yakaladı.

'Felsefe-Bilim' ve Yerli Duruş

Teoman Duralı'yı çağdaşlarından ayıran en önemli özellik, Batı düşüncesini çok iyi bilmesine rağmen ona teslim olmamasıydı. 'Çağdaş Küresel Medeniyet' adını verdiği sistemin aslında bir 'İngiliz-Yahudi Medeniyeti' olduğunu savunan Duralı, bu medeniyetin sermaye odaklı yapısının insanı ve doğayı tükettiğini her platformda dile getirdi. Ona göre çözüm, kendi köklerimizden beslenen, ahlakı merkeze alan yerli bir medeniyet tasavvuruydu. Felsefeyi 'Felsefe-Bilim' olarak kavramsallaştıran Duralı, bilimin felsefeden, felsefenin de bilimden kopuk olamayacağını savundu.

'Türkçe Giderse Türkiye Gider'

Duralı'nın en büyük mücadele alanlarından biri de Türk diliydi. Dili, bir milletin varoluşsal temeli olarak gören Duralı, 'Türkçe giderse Türkiye gider' sözüyle hafızalara kazındı. Felsefenin ancak o milletin kendi diliyle yapılabileceğine inanan usta düşünür, eserlerinde kullandığı arı ve duru Türkçe ile sonraki nesillere örnek oldu. Yabancı terimlerin istilasına karşı Türkçenin zenginliğini savunan Duralı, dildeki yozlaşmayı 'kültürel intihar' olarak nitelendiriyordu.

Cumhurbaşkanlığı Büyük Ödülü ve Mirası

TRT 2 ekranlarında gerçekleştirdiği 'Felsefe Söyleşileri' ile felsefeyi akademik koridorlardan çıkarıp halka sevdiren Teoman Duralı, vefatından kısa bir süre önce 2021 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'ne layık görülmüştü. İstanbul Üniversitesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve İbn Haldun Üniversitesi'nde binlerce öğrenci yetiştiren, Kırklareli Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi'nin kurucu dekanlığını yapan Duralı; 'Canlılar Sorununa Giriş', 'Sorun Nedir?', 'Çağdaş Küresel Medeniyet' ve 'Omurgasızlaştırılmış Türklük' gibi eserleriyle Türk düşünce hayatına ışık tutmaya devam ediyor.