Yapay Zeka Tüketimi Küresel Elektrik Arzını Zorluyor

Yapay zeka ve veri merkezlerinin yoğun enerji tüketimi, küresel elektrik arzını yeniden şekillendiriyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2030'a kadar iki kattan fazla büyümesi beklenen bu talebi karşılamada Çin kapasite artışına odaklanırken, ABD verimlilik stratejisi izliyor.

Küresel rekabetin hızla yükseldiği yapay zeka sektörü, enerjide tüketimden üretime kadar tüm alanları etkileyerek talepte bir domino etkisi yaratıyor. IEA raporlarına göre, küresel ölçekte veri merkezlerinin elektrik tüketimi 2017'den bu yana yılda ortalama yüzde 12 arttı ve 2024'te veri merkezi yatırımları yarım trilyon dolara ulaştı. Geçen yıl 415 teravatsaat (TWh) ile dünya elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 1,5'ini oluşturan veri merkezlerinin elektrik tüketiminin, 2030'a kadar 2 kattan fazla artarak yaklaşık 945 teravatsaate ulaşması bekleniyor. Bu miktar, Japonya'nın bugünkü elektrik tüketimini geçiyor.

Küresel veri merkezleri tüketiminde en büyük payı yüzde 45'le ABD alırken, bunu yüzde 25'le Çin ve yüzde 15'le Avrupa ülkeleri takip ediyor.

Kapasite Artışı Şebekeyi Zorluyor: Soğutma Yükü %40'a Ulaştı

Enerjide Dijitalleşme Derneği (EDİDER) Genel Sekreteri Gökberk Bilgin, yapay zekadaki ivmenin, devletlerin de stratejik önceliklerini şekillendiren bir rekabet alanına dönüştüğünü belirtti. Bilgin'e göre, daha büyük modeller geliştirme yarışı, çok yüksek hesaplama gücü gerektiriyor ve bu da enerji talebini görünür biçimde yukarı çekiyor.

Bilgin, hesaplama yoğunluğu arttıkça oluşan ısının yönetiminin başlı başına yeni bir yüke dönüştüğüne dikkat çekerek, şunları kaydetti: 'Birçok veri merkezinde enerjinin yaklaşık yüzde 30-40'ı yalnızca soğutmaya gidiyor. Kesintisiz güç kaynakları ve yedekleme sistemlerinin yarattığı ek yük eklendiğinde, büyük ölçekli bir yapay zeka tesisi, tek başına orta ölçekli bir sanayi tesisinin yıllık tüketimine yaklaşan enerji ihtiyacı yaratıyor.'

Çin'in Avantajı: Düşük Maliyet ve Hızlı Kapasite

Bilgin, Çin'in yapay zeka yarışındaki en büyük avantajının, enerji maliyetlerini düşük tutabilen ve hızla genişleyebilen üretim altyapısı olduğunu belirtti. Çin'in bu sayede veri merkezlerinin ihtiyaç duyduğu yüksek kapasiteli elektrik arzını daha hızlı sağlayabildiğini ve şirketlere tercihli elektrik tarifeleri sunarak maliyet avantajını güçlendirdiğini kaydetti. Çin, yeni veri merkezleri ve trafo hatları gibi büyük ölçekli projeleri Avrupa ve ABD'ye nazaran daha kısa sürede planlayıp devreye alabiliyor.

ABD'nin Odak Noktası: İşlem Başına Verimlilik

ABD'nin ise yapay zekanın enerji talebini karşılamada Çin kadar hızlı olmadığını aktaran Bilgin, ülkenin bunun yerine verimliliği artırarak toplam enerji yükünü kontrol altında tutmayı hedeflediğini bildirdi. ABD stratejisinin omurgasını, Nvidia'nın ileri GPU'ları, atık ısı geri kazanımı ve veri merkezlerinin yenilenebilir enerji ile eşleştirilmesi gibi uygulamaların oluşturduğu belirtildi. Bu strateji, işlem başına güç tüketimini azaltmayı amaçlıyor.