Şehir Gürültüsünün İnsan Biyolojisi Üzerindeki Gizli Etkileri

Dünya Sağlık Örgütü ve Harvard Tıp Fakültesi tarafından desteklenen çok merkezli çalışmalar, 55 desibel üzerindeki uzun süreli gürültüye maruz kalmanın, kalp ve beyin sağlığında hissedilir derecede bozulmalara yol açtığını gösteriyor.

1. Gürültü, kalp ritmini 'farkında olmadan' değiştiriyor

Araştırmaya göre, 1 yıl boyunca gün içinde trafik veya şehir gürültüsüne maruz kalan bireylerde:

• Kalp ritmi değişkenliği %12 azalıyor
• Bu da kalbin stres anında yavaşlama–hızlanma kabiliyetini zayıflatıyor
• Uzmanlara göre bu düşüş, 'kalbin yaşını 5 yıl artırıyor' etkisine sahip

Harvard araştırmacıları, gürültünün vücudun stres algılama mekanizmasını tetiklediğini, kortizol düzeylerinin ise sabah saatlerinde bile normalden %25 daha yüksek olduğunu belirtiyor.

2. Beyin, gece boyunca tam dinlenme moduna geçemiyor

Almanya'daki Max Planck Enstitüsü'nün 3.000 kişi üzerinde yaptığı uyku laboratuvarı çalışmasında:

• 40–60 desibel arası gece gürültüsünün (sirene gerek yok, sıradan araç sesleri bile yeterli)
• derin uykuyu %38 oranında azalttığı,
• buna karşılık uyanma mikrouyarılarını 4 kat artırdığı kanıtlandı.

Bu durum uzun vadede:

• unutkanlık
• öğrenme güçlüğü
• kronik yorgunluk
• anksiyete
  gibi sonuçlara yol açıyor.

3. Bağışıklık sistemi bile zayıflıyor

İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü'nün (ETH) 2023 verilerine göre:

• Gürültüye maruz kalan bireylerde iltihap belirteçleri (CRP, IL-6)
  %15–30 arası daha yüksek görülüyor.
• Bağışıklık sistemi, sürekli 'alarm hâlinde' çalıştığı için zamanla zayıflıyor.

Bu bulgu, şehir yaşamındaki gürültünün yalnızca sinir sistemini değil, hücre düzeyindeki savunma mekanizmasını da etkilediğini gösteren ilk geniş kapsamlı çalışma olma özelliğini taşıyor.

4. Kalp krizi riski artıyor: En sessiz zarar

Dünya genelinde 22 ülkenin verilerini inceleyen küresel çalışmaya göre:

• 65 desibel üzerindeki kronik gürültü
  kalp krizi riskini %20 artırıyor
• 70 desibel seviyesindeki yaşam alanlarında ise bu risk %34'e kadar çıkıyor

Bu artış, hava kirliliğinden bağımsız olarak ölçüldü; yani gürültünün etkisi tek başına yeterli.

5. Çocuklarda bilişsel gelişim baskılanıyor

Londra Üniversitesi tarafından yürütülen 'BRAIN & NOISE' projesinde:

• Okul çevresi 50–55 desibel olan çocuklarda
  okuma hızı %5 daha düşük
• Matematik performansı %7 geride
• Hafıza testlerinde fark %8'e kadar çıkıyor

Uzmanlar, bunun beynin gelişim döneminde gelen ses yükü nedeniyle 'odağı koruyamaması' olduğunu söylüyor.

Kaynak: AA