Mandela etkisi nedir? İnsanlar neden aynı yanlış anıyı paylaşıyor?

Yayımlanma Tarihi: 30 Ekim 2025 08:58 | Son Güncelleme Tarihi : 05 Aralık 2025 21:03

#Mandela Etkisi

Ayşegül Manuoğlu

Aysegul.manuoglu@nirvanahaber.com

Mandela Etkisi, insanların geçmişi hatırlarken nasıl aynı hatayı yaptığını ve toplu yanlış anıların nasıl yayıldığını gözler önüne seriyor. Peki Nelson Mandela'nın ölümünü yanlış hatırlayan milyonlarca insanın sırrı ne?

HABERİN DEVAMI

Dünya genelinde milyonlarca insanın aynı yanlış anıyı paylaşması, psikoloji literatüründe 'Mandela Etkisi' olarak adlandırılıyor. Bu fenomen, insanların geçmişte yaşanmış olaylar, isimler veya detaylar hakkında yanlış hatırlamalarını ve bu hatırlamaları kolektif şekilde paylaşmalarını ifade ediyor.

Adını Nelson Mandela'dan Alıyor

Mandela Etkisi terimi, adını Nelson Mandela'nın 1980'lerde hapiste öldüğünü hatırlayan insanlardan alıyor. Oysa Mandela, 2013 yılında hayatını kaybetmişti. Bu toplu yanlış anı, fenomenin sembolü hâline geldi.

Mandela Etkisine Örnekler

Mandela Etkisi sadece Mandela ile sınırlı değil. İnsanların yanlış hatırladığı pek çok örnek bulunuyor:

Berenstain Bears kitabını bazı kişiler 'Berenstein Bears' olarak hatırlıyor.
Looney Tunes çizgi dizisi, bazı hatırlayanlar tarafından 'Looney Toons' olarak adlandırılıyor.
KitKat logosundaki tireyi hatırlayanlar var; aslında logo sadece 'KitKat' şeklinde.

Neden Oluşuyor?

Uzmanlar, Mandela Etkisi'nin birkaç sebepten kaynaklandığını belirtiyor:

Hafızanın kusurlu olması: İnsan beyni zamanla eksik bilgileri kendi mantığıyla tamamlar ve bazen yanlış bilgiyi doğruymuş gibi kaydeder.
Kolektif yanlış anılar: Grup içinde bir yanlış anı paylaşıldığında, diğer kişiler de bunu doğru kabul eder.
İnternet ve sosyal medya: Yanlış bilgiler hızla yayılır, insanlar bu hatalı bilgileri gerçek gibi kabul eder.

Psikolojik Perspektif

Psikoloji uzmanları, Mandela Etkisi'nin hafıza yanılgısı, sosyal doğrulama ve bilişsel önyargılarla ilişkili olduğunu vurguluyor. Kimi araştırmalar, insanların geçmişi hatırlarken düşünce kalıplarına ve toplumsal normlara dayandığını gösteriyor.
Mandela Etkisi, insanların aynı yanlış anıyı paylaşması ve geçmişi hatalı hatırlaması olarak tanımlanıyor. Günümüzde internet ve sosyal medya sayesinde bu tür kolektif hafıza yanılgıları çok daha görünür hâle gelmiş durumda.

Yorumlar

Yorum yapmak için giriş yapmalısınız

Giriş Yap Kayıt Ol

Henüz hiç yorum yapılmamış

İlk yorumu siz yapın ve tartışmayı başlatın!

DAHA FAZLA HABER

Gündem

Şişli'de heykel soruşturması: Heykeli yapan iki kişi tutuklandı

Şişli heykel soruşturması kapsamında İstanbul Lütfi Kırdar'da sergilenen ve sosyal medyada tepki çeken heykeli yapan iki kişi, 'halkı kin ve düşmanlığa tahrik' suçlamasıyla tutuklandı.

06 Aralık 2025 05:12

Kültür ve Sanat

Hatay'ın tescilli ürünleri tanıtıldı: Coğrafi işaret artıyor

Hatay'ın gastronomi kültürünü yansıtan 7 yeni ürün coğrafi işaret aldı. Kentte düzenlenen tanıtım programında, tescilli lezzetlerin önemine dikkat çekildi.

06 Aralık 2025 04:40

Magazin

Emir Can İğrek kimdir: Hayatı, kariyeri ve müzik yolculuğu

Son yılların en dikkat çekici isimlerinden Emir Can İğrek, genç yaşlardan bu yana sürdürdüğü müzik yolculuğuyla geniş bir dinleyici kitlesine ulaştı.

06 Aralık 2025 03:50

Gündem

Brüksel'de genç yeteneklerin büyüleyici konseri unutulmaz anlar yaşattı

Türkiye'nin genç müzisyenleri, Brüksel'de düzenlenen yıl sonu etkinliğinde uluslararası izleyicilerle buluştu. Etkinlik, Anadolu kültürünün zenginliğini uluslararası arenada sergilerken davetlilere unutulmaz anlar yaşattı.

06 Aralık 2025 01:45