Mahatma Gandhi'nin 1913 Direnişi: Ahimsa ve Özgürlüğün Sesi

Sömürge Adaletine Karşı Sessiz Direniş

6 Kasım 1913, dünya tarihine pasif direnişin sembol günü olarak geçti. Mahatma Gandhi, Güney Afrika'nın Natal bölgesinde yürüttüğü sivil itaatsizlik eylemleri sırasında tutuklandı. Britannica'nın aktardığına göre, Gandhi'nin tutuklanma nedeni, Hintli işçilerin oy hakkı ve kimlik yasalarına karşı düzenlediği barışçıl yürüyüştü.

Gandhi'nin öncülük ettiği bu yürüyüş, o dönemde 'Transvaal yasaları' olarak bilinen, Hint kökenli vatandaşlara ayrımcılık uygulayan yasalara karşı bir protestoydu. History.com'a göre, Gandhi'nin liderliğinde 2.000'den fazla madenci, aileleriyle birlikte sınırlı vatandaşlık haklarına karşı ayaklandı.

Gandhi'nin Mücadele Yolu: Pasif Direnişin Doğuşu

Mahatma Gandhi'nin 1913'teki tutuklanması, 'Satyagraha' adını verdiği pasif direniş felsefesinin dönüm noktalarından biri oldu. The Guardian'ın tarih arşivlerinde yer alan bilgilere göre, Gandhi, 'şiddetsiz direnişin' adaletin tek yolu olduğunu savunuyordu.

Tutukluluk süresi boyunca Gandhi, İngiliz sömürge yönetiminin uyguladığı sert yasaların meşruiyetini sorguladı. Serbest bırakıldıktan sonra kaleme aldığı bir mektupta şu ifadelere yer verdi:

'Özgürlük, yalnızca zincirleri kırmak değildir; onu başkalarının zincirlerini kırmak için kullanmaktır.'

Bu sözler, kısa sürede hem Güney Afrika'da hem de Hindistan'da bir toplumsal hareketin mottosuna dönüştü.

1913 Direnişinin Etkileri: Küresel Bir Uyanış

Gandhi'nin tutuklanması, yalnızca bir kişiyle sınırlı bir olay değildi. BBC History'nin belirttiği gibi, bu olay Hindistan'daki bağımsızlık hareketinin ilk küresel yankılarından biri oldu. O dönemde Britanya basını, 'sessiz devrimci' olarak adlandırdığı Gandhi'nin tutumunu şaşkınlıkla karşıladı.

Pasif direniş stratejisi kısa sürede etkisini gösterdi. 1914 yılında Güney Afrika hükümeti, Hintli işçilerin hareket özgürlüğünü ve evliliklerinin tanınmasını içeren yeni bir düzenlemeyi kabul etti. Bu gelişme, Gandhi'nin yönteminin başarısına dair ilk büyük kanıttı.

Gandhi Kimdir?

Mohandas Karamchand Gandhi, 1869'da Hindistan'ın Porbandar kentinde doğdu. Londra'da hukuk eğitimi aldıktan sonra Güney Afrika'ya giderek oradaki Hintli toplulukların hakları için mücadele etti. 1915'te Hindistan'a döndü ve İngiliz sömürge yönetimine karşı yürüttüğü pasif direnişle dünya çapında tanındı.

1948'de bir suikast sonucu hayatını kaybeden Gandhi, bugün hem siyasi hem de insani değerlere yön veren bir figür olarak anılıyor. Britannica'nın ifadesiyle, Gandhi yalnızca bir lider değil, 'adaletin sessiz sesi'ydi.

Gandhi'nin Mirası Bugün Ne Anlama Geliyor?

Gandhi'nin 1913'teki tutuklanması üzerinden 112 yıl geçti. Ancak pasif direnişin gücü hâlâ dünya çapında yankılanıyor. The Conversation'ın analizine göre, günümüzde iklim aktivizminden toplumsal adalet hareketlerine kadar birçok sivil inisiyatif Gandhi'nin 'Satyagraha' öğretisinden ilham alıyor.

Gandhi'nin pasif direniş anlayışının merkezinde 'Ahimsa' yani hiçbir canlıya zarar vermeme ilkesi yer alıyordu. Britannica'ya göre, Gandhi bu kavramı yalnızca fiziksel şiddetten kaçınmak olarak değil, 'düşmanına bile empatiyle yaklaşmak' şeklinde yorumladı. Bu felsefe, onun hem dini hem de politik eylemlerini şekillendirdi.
The Guardian'ın aktardığına göre Gandhi, 'Ahimsa yalnızca bir eylem biçimi değil, yaşamın özü olmalıdır' diyerek dünya siyasetinde etik bir dönüşümün kapısını araladı.Bugün, 6 Kasım 2025'te, Gandhi'nin tutuklanma yıldönümü yalnızca bir tarih değil, aynı zamanda adalet, direniş ve vicdanın sembolü olarak hatırlanıyor.