Fosil Yakıtlardan Vazgeçiş Yol Haritası COP30'un En Zorlu Gündemi

Brezilya'daki COP30 iklim zirvesinde, Fosil Yakıtlardan Vazgeçiş için somut bir yol haritasının belirlenmesi en karmaşık ve tartışmalı gündem maddeleri arasında yer alıyor. Temiz enerjiye yapılan yatırımlar artsa da uzmanlar, fosilin olmadığı bir geleceğe yönelik ilerleyişin 'yeterince hızlı olmadığını' ve küresel emisyonların hâlâ artmaya devam ettiğini belirtiyor. Enerji erişimi ve ekonomik bağımlılık gibi konular nedeniyle bu geçişi adil bir şekilde yönetecek bir yol haritası hazırlamak, zirvenin en büyük zorluğunu teşkil ediyor.

COP28 Uzlaşısından Sonra İlerleme Durdu

Dubai'deki COP28'de, yaklaşık 200 ülke, 2050 yılına kadar Net Sıfır hedefine ulaşmak için enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan 'adil, düzenli ve eşitlikçi bir şekilde' uzaklaşma konusunda anlaşmıştı. Bu metin, COP tarihinde ilk kez fosil yakıtlardan küresel çapta bir geçişten açıkça bahsediyordu. Ancak ilerleme, COP29'da tarafların bu geçişin uygulama biçimine dair net ifadelere karar verememesi üzerine durdu. Bu durum, fosil yakıtlara bağımlı ülkelerin önceki tartışmalarda 'geri adım attığını' savunan çevreciler arasında büyük bir öfkeye yol açtı ve temiz enerji için bir yol haritası oluşturmayı COP30'un en tartışmalı gündemlerinden biri haline getirdi.

Lula'dan Yol Haritası Çağrısı ve Küresel Baskı

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, 19 Kasım'da Fosil Yakıtlardan Vazgeçişe yönelik bir yol haritasını yeniden iklim görüşmelerinin merkezine taşıdı. Silva, yaklaşımın dayatmacı olmaması gerektiğini savundu: 'Hiçbir ülkeye bir şey dayatmadan, her ülkenin kendi zamanı ve kendi imkanları içinde ne yapabileceğini kendilerinin belirlemesine izin vererek.' Ancak, dünyanın sera gazı emisyonlarını azaltması gerektiğini savunmaya devam ederek, 'Fosil yakıtlar olmadan nasıl yaşayacağımızı düşünmeye başlamalıyız,' diye ekledi. Danimarka öncülüğünde, aralarında İngiltere, Almanya, Kolombiya ve Pasifik ada devletleri gibi kırılgan ülkelerin de bulunduğu 80'den fazla ülkenin yer aldığı bir koalisyon, yol haritasının nihai anlaşmaya konması çağrısında bulunuyor. AB İklim Komiseri Wopke Hoekstra da önerilen yol haritasını 'beğendiklerini' belirterek iddiaların güçlendirilmesi çağrısı yaptı.

Muhalifler ve Halk Sağlığı Zorunluluğu

Anlaşmaların BM iklim konferansında fikir birliğiyle yapılması gerektiğinden, fosil yakıtlar zengini Suudi Arabistan gibi ülkelerin karşı çıkmasından endişe ediliyor. Ayrıca Kanada ve Japonya'nın karbonsuzlaştırma yerine fosil yakıtların genişletilmesi veya farklı yakıtlarla karıştırılması gibi yaklaşımları da eleştiri alıyor.

Öte yandan, Fosil Yakıtlara Son Verme çağrısı artık bir 'Halk Sağlığı Zorunluluğu' olarak yükseliyor. Milyonlarca sağlık çalışanını temsil eden doktorlar ve hemşireler, fosil yakıtlardan vazgeçmenin, kirliliğin neden olduğu sayısız hastalıktan hayat kurtarabilecek en hızlı halk sağlığı çözümü olduğunu savunuyor. Yeni bir rapora göre, fosil yakıt kirliliğine maruz kalan hamile kadınlarda erken doğum ve doğumda anomali riski daha yüksek. Dr. Joe Vipod, 'Gecikilen her yıl; astım ataklarının, kardiyovasküler acil durumların, kanser vakalarının ve erken ölümlerin artması demektir. Bu süreçteki her gecikme, önlenebilir hastalıkların ve kaçınılabilir ölümlerin artması anlamına gelecektir,' uyarısında bulunuyor.

Kaynak: EuroNews