ABD Yüksek Mahkemesi 'doğumla vatandaşlık hakkı' konusunda son sözü söyleyecek

ABD Yüksek Mahkemesi, Başkan Donald Trump'ın ABD'de doğan çocuklara yönelik 'doğumla vatandaşlık hakkını (birthright citizenship)' sınırlandıran başkanlık kararnamesiyle ilgili önemli bir adım attı. Mahkeme, söz konusu düzenlemenin Anayasa'ya uygun olup olmadığını değerlendirmek üzere davayı görüşmeyi resmen kabul etti. Böylece ABD'de uzun süredir tartışma konusu olan vatandaşlık uygulaması, ülkenin en yüksek yargı organı tarafından ilk kez bu kapsamda ele alınmış olacak.

Süreç ilkbaharda başlayacak, karar yaz başında bekleniyor

Yüksek Mahkeme tarafından yapılan açıklamada, davanın inceleme sürecinin ilkbahar aylarında başlayacağı belirtildi. Mahkemenin nihai kararını ise yaz başında açıklaması öngörülüyor. Bu karar, ABD'nin göçmenlik politikaları ve vatandaşlık uygulamaları üzerinde uzun vadeli etkiler yaratabileceği için büyük önem taşıyor.

Trump'ın tartışmalı kararnamesi: Doğumla vatandaşlık hakkına sınırlama

Donald Trump'ın başkanlık görevine başladığı 20 Ocak 2025 tarihinde imzaladığı kararname, ABD'de yasa dışı, geçici ya da kısa süreli vizelerle bulunan ebeveynlerin ABD'de doğan çocuklarına otomatik vatandaşlık verilmesini engellemeyi hedefliyordu. Bu uygulama, ABD Anayasası'nın 14. Değişikliği kapsamında değerlendirilen doğumla vatandaşlık hakkının kapsamını daraltmayı amaçladığı için ülke genelinde yoğun tartışmalara yol açmıştı.

Trump yönetimi, söz konusu düzenlemeyi 18. yüzyıldan kalma 'Yabancı Düşmanlar Yasası (Alien Enemies Act)' ile ilişkilendirerek savunmuştu. Ancak bu yasanın barış zamanı koşullarında uygulanmak istenmesi, hukukçular ve insan hakları savunucuları tarafından sert şekilde eleştirilmişti.

Alt mahkemelerin kararı ve Yüksek Mahkeme süreci

Trump'ın yürütme emrine karşı çeşitli eyaletlerde açılan davalar sonucunda, Maryland, Massachusetts ve Washington eyaletlerindeki üç farklı federal yargıç, kararnameye yönelik ülke çapında geçerli ihtiyati tedbir kararı vermişti. Bu kararlarla kararnamenin uygulanması geçici olarak durdurulmuştu.

Yüksek Mahkeme, bu üç eyaletteki benzer içeriğe sahip davaları birleştirilmiş dava olarak değerlendirmeyi kabul etti. Böylece mahkeme, yalnızca kararnamenin anayasal olup olmadığını değil, aynı zamanda alt mahkemelerin tedbir kararlarının hukuki dayanaklarını da inceleyecek.

ABD'de doğumla vatandaşlık hakkı tartışması yeniden gündemde

Doğumla vatandaşlık (jus soli) ilkesi, ABD'nin göçmen kökenli yapısı nedeniyle ülke tarihinde her zaman önemli bir yer tutmuştur. Trump'ın attığı adım, göç politikaları, sınır güvenliği ve vatandaşlık tanımı üzerine ulusal çapta yeni bir tartışma dalgası başlatmıştı.

Yüksek Mahkeme'nin vereceği karar, yalnızca Trump yönetiminin uygulamasını değil, ABD'nin doğum temelli vatandaşlık politikasının geleceğini de belirleyecek nitelikte olacak.