Köpekleri Çok Sevmemizi Bilim Dünyası Nasıl Açıklıyor?

Bazen inanması güç olsa da, en küçük süs köpeklerinden devasa türlere kadar tüm köpeklerin ataları vahşi doğanın güçlü yırtıcılarına dayanıyor. Bilim dünyası, binlerce yıl önce başlayan bu dostluğun nasıl ailenin bir parçası olma noktasına evrildiğini ve bu güçlü bağın ardındaki biyolojik gerçekleri araştırıyor.

Günümüzde yaşayan en yakın akrabaları bozkurtlar olan köpeklerin, insanların evcilleştirdiği ilk hayvanlar olduğuna inanılıyor. 2017 yılında antik bir köpek DNA'sı üzerinde yapılan kapsamlı araştırmalar, bu türün büyük olasılıkla 20 ila 40 bin yıl önce Avrupa'daki tek bir noktadan evrimleştiğini ortaya koydu. Daha önce farklı kurt popülasyonlarından geldikleri düşünülse de, son veriler kökenin tek bir kaynağa dayandığını işaret ediyor. Peki, vahşi bir yırtıcı olan kurtlar, nasıl oldu da insanın en sadık dostuna dönüştü?

Karşılıklı Fayda ve Plansız Bir Başlangıç

Bilim dünyasında evcilleştirme sürecine dair farklı teoriler bulunuyor. Yaygın bir teoriye göre insanlar, kurt yavrularını alıp büyüterek ve saldırgan olmayanları seçerek bu süreci başlattı. Ancak bir diğer güçlü teori, kurtların 'kendilerini evcilleştirdiğini' savunuyor. Buna göre, daha az temkinli ve korkusuz olan kurtlar, yiyecek bulmak amacıyla insan yerleşimlerine yaklaştı.

Bu süreç, her iki taraf için de fayda sağlayan bir ilişkiye dönüştü. İnsanlar gıda artıkları ile kurtları beslerken, kurtlar da insanlara bekçilik yaparak güvenlik hissi sağladı. Oxford Üniversitesi'nden uzmanlar, bu durumun bilinçli bir plandan ziyade, iki türün birbirine yardımcı olabileceğini fark etmesiyle başlayan rastlantısal bir süreç olduğunu belirtiyor. Uysallık belirtileri kuşaklar boyunca aktarılarak bugünkü köpeklerin temelleri atıldı.

Avcı Dostundan Ailenin Bir Parçasına Dönüşüm

Tarihsel süreçte köpeklerin rolü, sadece avlanma ve çobanlık gibi görevlerden çok daha fazlasına evrildi. Günümüzde havaalanlarında güvenliği sağlamaktan rehberliğe kadar birçok alanda görev alan köpekler, duygusal olarak da insan hayatının merkezine yerleşti. Newcastle Üniversitesi tarafından yapılan bir mezarlık araştırması, 19. yüzyılın sonlarından itibaren köpeklere bakış açısının köklü bir değişim geçirdiğini gösteriyor. Kraliçe Victoria döneminde 'arkadaş' olarak tanımlanan hayvanlar, İkinci Dünya Savaşı sonrasında mezar taşlarında 'ailenin bir üyesi' olarak anılmaya başlandı.

Sevimliliğin Bilimsel Zamanlaması ve Biyolojik Bağ

Köpek yavrularına karşı duyulan dayanılmaz sevginin ardında da bilimsel bir gerçek yatıyor. Araştırmalara göre yavru köpekler, annelerinden ayrılma dönemi olan 8 ila 12. haftalarda sevimlilik seviyelerinin zirvesine ulaşıyor. Tam da kendi başlarına hayatta kalamayacakları bu dönemde insanlara en çekici halleriyle görünmeleri, insanların bakım içgüdülerini tetikliyor.

Dahası, köpeklerin zaman içinde göz çevrelerinde mimik kasları geliştirdiği tespit edildi. Bu kaslar sayesinde yaptıkları ve 'köpek bakışı' olarak bilinen hareketler, insanların onlarla duygusal bağ kurmasını kolaylaştırıyor. Yapılan beyin tarama çalışmaları (MRI), bu sevginin tek taraflı olmadığını kanıtlıyor. Köpeklerin beynindeki ödül merkezi, tanıdık bir insan kokusu aldığında aktifleşiyor. Bu durum, binlerce yıllık dostluğun karşılıklı bir sevgiye dayandığını bilimsel olarak doğruluyor.