Kadınlar Barışın Masasında Hâlâ Yok: BM'den Uyarı

Kadın, Barış ve Güvenlik Gündeminde 25 Yıl: 'Barış Yerine Hâlâ Savaş Seçiliyor'

31 Ekim 2000'de BM Güvenlik Konseyi, silahlı çatışmaların kadınlar ve kız çocukları üzerindeki orantısız etkisini tanıyarak, kadınların çatışmaların önlenmesi, çözümü ve sonrası süreçlere eşit katılımını talep etmişti. Aradan çeyrek asır geçti, ancak Birleşmiş Milletler kadınların barış masasında hâlâ yeterince temsil edilmediğini vurguluyor.

Uppsala Çatışma Veri Programı'na (UCDP) göre 2024 yılında dünyada, her birinde en az bir devletin taraf olduğu 61 silahlı çatışma yaşandı. Bu sayı, 1946'dan bu yana görülen en yüksek seviye. Aynı yıl yürütülen barış görüşmelerinin yüzde 90'ında kadın müzakereci bulunmadı; kadınlar küresel ölçekte müzakerecilerin yalnızca yüzde 7'sini, arabulucuların ise yüzde 14'ünü oluşturdu.

'Bedelini Kadınlar Ödüyor'

BM Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlendirilmesi Birimi (UN Women) Başkan Yardımcısı Kirsi Madi, Brüksel'de düzenlenen bir fotoğraf sergisinin açılışında yaptığı konuşmada, '25 yıl sonra bile dünya hâlâ barış yerine savaşı seçiyor. Ve bunun bedelini kadınlar ödüyor,' dedi.

Sergide, savaş sonrası toplumları yeniden inşa eden, müzakere süreçlerinde görev alan ve hayatta kalanlara destek veren kadınların fotoğrafları yer alıyor.

WPS Gündeminin Kökeni

Kadın, Barış ve Güvenlik (WPS) gündemi, 31 Ekim 2000 tarihli BM Güvenlik Konseyi'nin 1325 sayılı kararı ile oluşturuldu. Bu karar, çatışmaların kadınlar üzerindeki etkisini resmen tanıdı ve kadınların barış süreçlerine dahil edilmesini zorunlu kıldı.

Bugüne dek BM Güvenlik Konseyi, bu gündemle ilgili 9 ek karar aldı. 100'den fazla ülke ulusal eylem planlarını kabul etti. 2025 yılı ise hem WPS gündeminin 25. yılına hem de Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu'nun 30. yılına denk geliyor.

Barışın Uzun Yolu: Sri Lanka'dan Brüksel'e

Brüksel'deki sergide, insani yardım kuruluşu Mines Advisory Group (MAG) tarafından yürütülen The Female Lens projesine ait fotoğraflar da yer aldı.

Paris merkezli İranlı fotoğrafçı Maryam Ashrafi, Sri Lanka'da mayın temizleyen kadınlarla çalışırken savaş sonrası dönemin zorluklarını belgeliyor:

'İnsanlar savaş bitince barışın hemen geldiğini sanıyor. Oysa barışa ulaşmak uzun bir yol.'

Ashrafi, bir patlamadan sağ kurtulmuş biri olarak savaşın 'görünmeyen' sonuçlarına dikkat çekiyor. Onun objektifinden çıkan kareler, ölümcül bir görevin ortasında bile dayanışma ve insanlığı öne çıkarıyor.

AB'den Kadınlara 12 Milyon Euro'luk Destek

Açılışta konuşan AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, 'Kadınlar barışın masasında da, sahada da yer almadıkça kalıcı güvenlik mümkün değildir,' dedi.

AB, Orta Doğu ve Afrika'nın Büyük Göller bölgesindeki kadın örgütlerini desteklemek üzere 12 milyon euro'luk ek fon sağlayacak. AB Eşitlik Elçisi Aude Maio-Coliche, 2024'te kadın örgütlerine ayrılan bütçenin 30 milyon euro'ya ulaştığını, son üç yılda bu miktarın üç katına çıktığını belirtti.

Ancak Maio-Coliche, 'Bugünün dünyasında iklim krizi, yapay zekâ ve çevrimiçi şiddet gibi yeni tehditler var. Kadın, Barış ve Güvenlik gündemi bunlara yanıt verecek şekilde yenilenmeli,' diyerek uyarıda bulundu.

'Hâlâ Dik Bir Yokuşun Başındayız'

BM verilerine göre, 2024'te ülkelerin dörtte birinde kadın haklarında gerileme yaşandı. Askeri harcamaların artması ve insani yardımların azalması da kadınların barış süreçlerine katılımını zorlaştırıyor.

UN Women'dan Kirsi Madi, tabloyu şu sözlerle özetledi:

'Güvenlik sadece savaşsızlık değildir; toplumların korunması, fırsatlara erişimi ve insan haklarının garanti altına alınması demektir. Ama hâlâ dik bir yokuşun başındayız.'

Kaynak: EuroNews